Cách tính thuế TNCN 2026 đang trở thành chủ đề nóng hổi khi Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi tích cực nhằm giảm gánh nặng thuế cho người lao động. Với việc rút gọn biểu thuế lũy tiến từng phần từ 7 bậc xuống còn 5 bậc, cùng việc nới rộng khoảng cách giữa các bậc và điều chỉnh một số mức thuế suất, hệ thống thuế mới hứa hẹn sẽ đơn giản hóa quy trình tính toán và tăng tính công bằng hơn. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết về cách tính thuế TNCN 2026, dựa trên các quy định pháp lý cập nhật nhất, giúp bạn nắm bắt rõ ràng để chuẩn bị cho năm tài chính sắp tới.

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam tiếp tục phục hồi sau đại dịch và lạm phát được kiểm soát, việc cải cách thuế thu nhập cá nhân là một phần của chiến lược lớn hơn nhằm thúc đẩy tiêu dùng nội địa và hỗ trợ tầng lớp trung lưu. Theo các chuyên gia từ Bộ Tài chính, những thay đổi này không chỉ giúp giảm nghĩa vụ thuế cho hàng triệu người mà còn khuyến khích đầu tư cá nhân vào các lĩnh vực như giáo dục và y tế. Nếu bạn là người lao động tự do, nhân viên văn phòng hay chủ doanh nghiệp, việc hiểu rõ cách tính thuế TNCN 2026 sẽ giúp tránh các sai sót không đáng có và tối ưu hóa thu nhập ròng.

Những Thay Đổi Chính Trong Luật Thuế TNCN Từ Năm 2026

Từ ngày 1 tháng 1 năm 2026, Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi sẽ áp dụng cho kỳ tính thuế năm đó, thay thế một phần các quy định cũ từ Luật 2007 và Thông tư 111/2013/TT-BTC. Một trong những điểm nổi bật nhất là việc giảm số bậc thuế từ 7 xuống còn 5, giúp đơn giản hóa việc áp dụng và giảm tải cho cả người nộp thuế lẫn cơ quan quản lý. Khoảng cách giữa các bậc được nới rộng, nghĩa là người có thu nhập trung bình sẽ rơi vào bậc thuế thấp hơn so với trước.

Cụ thể, thuế suất bậc thấp nhất vẫn giữ ở mức 5 phần trăm nhưng áp dụng cho khoảng thu nhập rộng hơn, lên đến 10 triệu đồng mỗi tháng. Thuế suất bậc hai giảm từ 15 phần trăm xuống còn 10 phần trăm, và bậc ba từ 25 phần trăm xuống 20 phần trăm. Mức thuế suất cao nhất vẫn là 35 phần trăm nhưng ngưỡng áp dụng được nâng từ trên 80 triệu đồng lên trên 100 triệu đồng mỗi tháng. Những điều chỉnh này dự kiến sẽ giúp giảm thuế cho khoảng 80 phần trăm người nộp thuế hiện tại, theo ước tính từ các báo cáo của Quốc hội.

Ngoài ra, mức giảm trừ gia cảnh cũng được nâng cao để phù hợp với mức sống hiện đại. Mức giảm trừ cho bản thân tăng lên 15,5 triệu đồng mỗi tháng (tương đương 186 triệu đồng mỗi năm), và cho mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng mỗi tháng. Điều này đặc biệt có lợi cho các gia đình có con cái đang học tập hoặc người cao tuổi phụ thuộc. So với hệ thống cũ, thay đổi này giúp nâng ngưỡng thu nhập không phải nộp thuế lên đáng kể, ví dụ như một người không có người phụ thuộc chỉ phải nộp thuế khi thu nhập vượt quá khoảng 17 triệu đồng mỗi tháng sau khi trừ các khoản bảo hiểm bắt buộc.

Biểu Thuế Lũy Tiến Từng Phần Mới Với 5 Bậc

Biểu thuế lũy tiến từng phần là nền tảng của cách tính thuế TNCN 2026, áp dụng cho thu nhập từ tiền lương, tiền công và một số nguồn khác. Biểu thuế mới được quy định tại Điều 9 của Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi 2025, với chi tiết như sau:

Bảng này được xây dựng để đảm bảo tính lũy tiến, nghĩa là chỉ phần thu nhập vượt quá ngưỡng của bậc trước mới áp dụng thuế suất cao hơn. Ví dụ, nếu thu nhập tính thuế của bạn là 50 triệu đồng mỗi tháng, phần đến 10 triệu áp dụng 5 phần trăm, phần từ 10 đến 30 triệu áp dụng 10 phần trăm, phần từ 30 đến 50 triệu áp dụng 20 phần trăm, và cứ thế. Điều này giúp tránh tình trạng "nhảy bậc" đột ngột, mang lại sự công bằng hơn so với biểu thuế cũ có 7 bậc hẹp hơn.

Theo các nguồn từ Thư viện Pháp luật và các trang chuyên ngành như Asoft, biểu thuế này được thiết kế dựa trên dữ liệu kinh tế vĩ mô, nhằm khuyến khích lao động chất lượng cao mà không làm giảm động lực làm việc ở nhóm thu nhập cao. So với các quốc gia lân cận như Thái Lan hay Singapore, hệ thống thuế Việt Nam đang dần tiếp cận mức cạnh tranh hơn, với thuế suất tối đa 35 phần trăm thấp hơn một số nước châu Âu.

Công Thức Tính Thuế TNCN Chi Tiết

Cách tính thuế TNCN 2026 vẫn tuân theo nguyên tắc cơ bản: Thuế phải nộp bằng thu nhập tính thuế nhân với thuế suất tương ứng theo biểu lũy tiến. Tuy nhiên, để tính chính xác, bạn cần trải qua các bước sau:

1. Xác định thu nhập chịu thuế: Đây là tổng thu nhập từ các nguồn như lương, thưởng, phụ cấp (trừ các khoản miễn thuế như phụ cấp ăn ca, bảo hiểm xã hội bắt buộc).
2. Tính các khoản giảm trừ: Bao gồm giảm trừ gia cảnh (15,5 triệu đồng cho bản thân cộng 6,2 triệu đồng cho mỗi người phụ thuộc), các khoản đóng bảo hiểm bắt buộc (thường khoảng 10,5 phần trăm lương, với mức trần tùy theo vùng), quỹ hưu trí tự nguyện và đóng góp từ thiện khuyến khích.
3. Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế trừ các khoản giảm trừ.
4. Áp dụng biểu thuế lũy tiến: Tính thuế cho từng phần thu nhập theo bậc tương ứng.

Công thức tổng quát: Thuế TNCN = Σ (Phần thu nhập ở mỗi bậc × Thuế suất bậc đó).

Xem ngay: Từ 1/1/2026 Sổ BHXH Điện Tử Chính Thức Thay Thế Sổ BHXH Giấy

Để dễ dàng hơn, nhiều doanh nghiệp sử dụng phần mềm kế toán tự động hóa quy trình này, giúp tránh lỗi thủ công. Theo hướng dẫn từ Tổng cục Thuế, cá nhân có thể sử dụng công cụ trực tuyến trên cổng thông tin điện tử để ước tính thuế hàng năm.

Các Khoản Giảm Trừ Và Miễn Thuế Quan Trọng

Một phần quan trọng trong cách tính thuế TNCN 2026 là các khoản giảm trừ, giúp giảm thu nhập tính thuế một cách hợp pháp. Ngoài giảm trừ gia cảnh đã đề cập, còn có:

• Đóng bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp: Tỷ lệ 10,5 phần trăm trên lương cơ bản, với mức tối đa tùy vùng (ví dụ vùng 1 là khoảng 11,151 triệu đồng).
• Quỹ hưu trí tự nguyện: Được trừ lên đến 1 triệu đồng mỗi tháng nếu tham gia.
• Đóng góp từ thiện, nhân đạo: Được trừ nếu có chứng từ hợp lệ từ các tổ chức được công nhận.

Các khoản miễn thuế bao gồm thu nhập từ bán nhà ở duy nhất, lãi tiết kiệm dưới mức quy định, và một số khoản hỗ trợ từ nhà nước. Những quy định này được lấy từ Luật 2007 và sửa đổi, nhằm bảo vệ quyền lợi của người nộp thuế, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp đến trung bình.

Đối Tượng Nộp Thuế Theo Quy Định

Theo Điều 2 Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 (vẫn áp dụng), đối tượng nộp thuế bao gồm:

• Cá nhân cư trú: Những người có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên trong năm, hoặc có nơi ở thường trú/thuê nhà dài hạn. Họ phải nộp thuế trên toàn bộ thu nhập trong và ngoài lãnh thổ.
• Cá nhân không cư trú: Chỉ nộp thuế trên thu nhập phát sinh tại Việt Nam, thường áp dụng thuế suất cố định 20 phần trăm cho một số khoản.

Việc xác định tình trạng cư trú rất quan trọng, vì nó ảnh hưởng đến phạm vi chịu thuế. Nếu bạn là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam, hãy kiểm tra hợp đồng lao động để tránh nộp kép thuế theo hiệp định tránh đánh thuế hai lần.

Khám phá thêm: Thuế Thu Nhập Cá Nhân 2026 Có Gì Mới? Lương Dưới 17 Triệu Được Miễn Thuế

Ví Dụ Minh Họa Cách Tính Thuế TNCN 2026

Để dễ hình dung, hãy xem một số ví dụ thực tế:

• Ông A có thu nhập 17 triệu đồng mỗi tháng, không người phụ thuộc. Đóng bảo hiểm 10,5 phần trăm khoảng 1,785 triệu đồng. Tổng giảm trừ: 1,785 + 15,5 = 17,285 triệu đồng. Thu nhập tính thuế: 17 - 17,285 = âm, nên không phải nộp thuế.
• Bà B thu nhập 24 triệu đồng mỗi tháng, một người phụ thuộc. Bảo hiểm khoảng 2,52 triệu đồng. Tổng giảm trừ: 2,52 + 15,5 + 6,2 = 24,22 triệu đồng. Thu nhập tính thuế: 24 - 24,22 = âm, không nộp thuế.
• Anh C thu nhập 31 triệu đồng mỗi tháng, hai người phụ thuộc. Bảo hiểm 3,255 triệu đồng. Tổng giảm trừ: 3,255 + 15,5 + 12,4 = 31,155 triệu đồng. Thu nhập tính thuế: 31 - 31,155 = âm, không nộp thuế.
• Chị D thu nhập 200 triệu đồng mỗi tháng (vùng 1), không phụ thuộc. Thu nhập chịu thuế: 200 - 11,151 (bảo hiểm tối đa) = 188,849 triệu đồng. Thu nhập tính thuế: 188,849 - 15,5 = 173,349 triệu đồng. Tính thuế lũy tiến: Phần đến 10 triệu: 5 phần trăm; 10-30: 10 phần trăm; 30-60: 20 phần trăm; 60-100: 30 phần trăm; trên 100: 35 phần trăm. Tổng thuế khoảng cao, nhưng chính xác cần tính chi tiết từng phần.

Những ví dụ này cho thấy hệ thống mới giúp nhiều người tránh nộp thuế nếu thu nhập ở mức trung bình.

Đọc thêm: 5 Thay Đổi Lớn Về Bảo Hiểm Thất Nghiệp 2026 Từ 1/1

Lưu Ý Quan Trọng Khi Áp Dụng

Khi áp dụng cách tính thuế TNCN 2026, hãy lưu ý quyết toán thuế hàng năm từ tháng 1 đến tháng 3 năm sau, sử dụng phần mềm hỗ trợ từ cơ quan thuế. Doanh nghiệp phải khấu trừ tạm tính hàng tháng. Nếu có sai sót, có thể bị phạt theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP. Để cập nhật, tham khảo các nguồn chính thức như website Bộ Tài chính hoặc tư vấn chuyên gia thuế.

Cách tính thuế TNCN 2026 mang đến sự đơn giản và hỗ trợ hơn cho người dân, với biểu thuế 5 bậc và giảm trừ cao hơn. Bằng cách nắm vững các quy định này, bạn có thể lập kế hoạch tài chính hiệu quả. Nếu cần hỗ trợ sâu hơn, hãy liên hệ cơ quan thuế địa phương hoặc sử dụng công cụ trực tuyến uy tín. Hy vọng bài viết này của HR1Jobs giúp bạn tự tin hơn trong việc quản lý thuế cá nhân.