Biến feedback cay đắng thành nấc thang sự nghiệp thực ra không phải một khẩu hiệu màu mè, mà là điều mà bất kỳ ai đi làm cũng buộc phải học khi đối diện với những cú vấp đầu đời. Rèn luyện kỹ năng đứng dậy sau thất bại luôn là thử thách khó nhất trên hành trình sự nghiệp, đặc biệt khi những lần vấp ngã đầu tiên thường kéo theo cảm giác hoang mang và tự ti. Gần đây, nếu bạn lướt mạng xã hội, hẳn sẽ bắt gặp hình ảnh chú ngựa nhỏ Mã Tiểu Dã, đôi mắt ngấn lệ nhưng bốn vó thì chưa từng ngừng sải bước. Không phải siêu anh hùng, không có sức mạnh phi thường, chú ngựa ấy chạm vào trái tim chúng ta bằng một thông điệp giản dị mà thật đến nhói lòng: bạn có quyền yếu đuối, có quyền bật khóc, nhưng không vì thế mà dừng lại.

Phải chăng hình ảnh chú ngựa vừa chạy vừa khóc ấy chính là chân dung chân thực đến tàn nhẫn của thế hệ chúng ta nơi công sở? Đó là cô sinh viên mới ra trường, lần đầu tiên trong đời nhận một email feedback chỉ vỏn vẹn hai chữ "Làm lại!". Là anh trưởng nhóm tài năng, lần đầu tiên phải đứng trước cả team thông báo dự án đã thất bại. Là tất cả chúng ta, những người đang gồng mình trong một cuộc họp căng thẳng, cảm giác cổ họng nghẹn lại nhưng vẫn phải cố giữ giọng nói bình tĩnh, chuyên nghiệp.

Chúng ta lớn lên với hình ảnh "siêu nhân công sở" không bao giờ sai lầm. Nhưng thế giới đã thay đổi, giờ đây một "tuyên ngôn" mới đang được ngầm thừa nhận: thừa nhận cảm xúc và học cách vượt qua thất bại mới chính là biểu hiện của sự mạnh mẽ.

"Chiếc Bờm Oai Vệ" Được "Bện" Từ Đâu?

"Thật ra mớ bờm oai vệ này đều được kết lại từ những giọt nước mắt mà chú ngựa con từng rơi". Trong môi trường công sở, "mớ bờm" là thứ đại diện cho kinh nghiệm, sự kiên cường và bản lĩnh của bạn cũng được bện từ những điều tương tự.

Nó không được bện từ những lời khen sáo rỗng. Nó được bện từ những lần CV của bạn bị từ chối trong im lặng. Nó không được bện từ những ngày làm việc an nhàn. Nó được bện từ những email xử lý feedback tiêu cực đỏ rực, thẳng thừng đến mức khiến bạn phải vào nhà vệ sinh để trấn tĩnh lại. Nó được bện từ những đêm thức trắng chạy deadline chỉ để nhận ra mình đã đi sai hướng ngay từ đầu. Nó được bện từ cảm giác hụt hẫng khi nhìn người khác được công nhận, còn nỗ lực của mình thì như vô hình.

Những giọt nước mắt đó, dù đến từ sự tổn thương, tự ái hay thất vọng, chính là "dữ liệu cảm xúc" quý giá nhất trên hành trình sự nghiệp. Vấn đề không phải là "có khóc hay không", mà là sau khi khóc, chúng ta làm gì với "dữ liệu" đó để nâng cao kỹ năng đối mặt với thất bại.

Đọc thêm: 5 Điểm Trừ Lớn Nhất Trong CV

3 Bước Rèn Luyện Kỹ Năng Đối Mặt Với Thất Bại Một Cách Kiên Cường

Sự kiên cường trong công việc không có nghĩa là không bao giờ gục ngã. Đó là khả năng đứng dậy nhanh hơn, mạnh mẽ hơn và thông thái hơn sau mỗi lần vấp ngã. Để làm được điều đó, bạn không cần phải gồng mình, mà cần một quy trình tâm lý rõ ràng. Đây là 3 bước để bạn "bện" nên chiếc bờm bản lĩnh cho riêng mình.

Bước 1: Cho Phép Mình Được Khóc

Bước đầu tiên của kỹ năng đối mặt với thất bại không phải là tìm giải pháp, mà là chấp nhận cảm xúc. Khi nhận một lời chê bai hay đối mặt với thất bại, phản ứng đầu tiên có thể là buồn bã, tức giận, hoặc xấu hổ. Đừng vội gạt đi và tự nhủ "mình không được yếu đuối".

Radical Acceptance (Sự chấp nhận triệt để) là một khái niệm trong tâm lý học, nghĩa là bạn hoàn toàn chấp nhận thực tại và cảm xúc của mình mà không phán xét. Hãy tìm một góc riêng, hít thở sâu và thừa nhận cảm xúc của mình. Việc gọi tên và chấp nhận cảm xúc không phải là yếu đuối, đó là bước đầu tiên để bạn giành lại quyền kiểm soát và bắt đầu quá trình chữa lành.

Bước 2: Giải Mã Nỗi Buồn Để Rút Ra Bài Học Từ Thất Bại

Sau khi cơn bão cảm xúc đi qua, hãy trở thành "thám tử" cho chính cảm xúc của mình. Việc này giúp bạn chuyển từ trạng thái phản ứng cảm tính sang phân tích lý tính, từ đó tìm ra bài học từ thất bại một cách rõ ràng hơn. Hãy tự hỏi: Nguồn gốc sâu xa của nỗi buồn này là gì?

• Là "Ego" bị tổn thương: Lời chê đó chạm vào điểm mà bạn luôn tự hào nhất?
• Là hội chứng kẻ mạo danh đang gào thét: Lời chê đó như một bằng chứng khẳng định nỗi sợ hãi thầm kín rằng mình không đủ giỏi?
• Là sự thật phũ phàng: Bạn biết rằng lời feedback đó hoàn toàn đúng, và bạn thất vọng vì đã không làm tốt hơn?
• Là burnout: Bạn đã quá mệt mỏi và lời chỉ trích đó chỉ là giọt nước tràn ly?

Hiểu được gốc rễ của nỗi buồn giúp bạn biết mình cần giải quyết điều gì: cái tôi, sự tự tin, kỹ năng chuyên môn hay sức khỏe tinh thần.

Khám phá thêm: Gen Z Đối Mặt Với Hội Chứng Kiệt Sức

Bước 3: Có Khóc Thì Cũng Phải Làm

Đây là bước quyết định để hoàn thiện kỹ năng đối mặt với thất bại, biến nỗi buồn thành hành động. Đúng vậy, có khóc thì cũng phải làm, vì không làm còn khóc nhiều hơn khi đối mặt với sự trì trệ và những thất bại lớn hơn trong tương lai. Để làm được điều này, hãy kích hoạt tư duy phát triển - niềm tin rằng năng lực có thể được cải thiện qua nỗ lực.

• Tìm kiếm feedforward, không chỉ feedback: Thay vì chỉ chìm đắm trong những gì đã sai, hãy chủ động tìm kiếm những gợi ý cho tương lai. Gặp sếp hoặc đồng nghiệp và hỏi: Để lần tới tốt hơn, em/mình nên bắt đầu từ đâu?, Anh/chị có gợi ý tài liệu hay phương pháp nào không?.
• Xem mỗi sai lầm là một data point: Thay vì nói "Tôi thất bại rồi", hãy nghĩ "Đây là một dữ liệu cho thấy phương pháp A không hiệu quả, lần tới mình sẽ thử phương pháp B". Mỗi sai lầm là một khoản đầu tư cho phiên bản tốt hơn của bạn trong tương lai.
• Bắt đầu lại bằng một micro-step: Cách tốt nhất để thoát khỏi sự tê liệt sau thất bại là hành động ngay lập tức. Không cần làm lại tất cả, hãy bắt đầu bằng một việc siêu nhỏ: phác thảo lại dàn ý, tìm một bài viết tham khảo, hoặc gửi một email hỏi lại cho rõ yêu cầu. Một hành động nhỏ sẽ khởi động lại guồng quay và kéo bạn ra khỏi vũng lầy cảm xúc.

Đọc ngay: Quản Lý Thời Gian Là Gì? Lý Do Nó Quan Trọng Trong Công Việc

Mỗi chúng ta luôn là chiến mã trên hành trình của riêng mình. Sẽ có những đoạn đường bằng phẳng, đầy nắng và hoa. Nhưng giá trị của một chiến mã lại được định hình trên những chặng gập ghềnh, bão tố. Việc rèn luyện kỹ năng đối mặt với thất bại không phải là học cách để không bao giờ khóc, mà là học cách khóc xong rồi đứng dậy, phủi bụi và đi tiếp, với một bài học mới trong tay.

Hãy nhìn những giọt nước mắt hôm nay bằng một con mắt khác. Chúng không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối. Chúng là bằng chứng cho thấy bạn đã dám thử, dám dấn thân và dám quan tâm đến công việc của mình. Chúng đang âm thầm tưới tẩm, bện nên một chiếc bờm oai vệ, một sự kiên cường, một profile độc nhất mà không một khóa học đắt tiền nào có thể mang lại.

Sau khi đã có kỹ năng đối mặt với thất bại, làm sao để vượt qua nỗi sợ vô hình rằng mình không đủ giỏi? Trong bài kế tiếp, chúng ta sẽ đối mặt với hội chứng kẻ mạo danh qua bài viết Dám Nhận Job Khó Dù Chưa Hoàn Hảo.