Câu hỏi mà rất nhiều bạn sinh viên đã đang đặt ra là: "Sinh viên mới ra trường: Học tiếp, học chứng chỉ hay đi làm ngay?” Họ mắc kẹt giữa ba ngả rẽ: nên đi làm ngay để có kinh nghiệm, học tiếp để nâng tầm học thuật, hay học chứng chỉ ngắn hạn để nâng tầm kỹ năng. Bên cạnh , áp lực đồng trang lứa lại khiến họ càng bối rối và thiếu tự tin. Điều họ thật sự cần là một ‘cầu nối thực tế’ giúp vừa tích lũy kinh nghiệm vừa nâng cao kỹ năng, thay vì phải chọn một bên.
1. Hành trình sau cánh cửa tốt nghiệp đại học của sinh viên mới ra trường
Sau khi tốt nghiệp, mang trong mình những ước mơ và hoài bão lớn lao, các bạn sinh viên mới ra trường giống như “đứa trẻ vừa chập chững tập đi” – luôn khao khát được tiến lên, được khẳng định bản thân. Thế nhưng, trước muôn vàn định kiến xã hội và những ngã rẽ cuộc đời, họ không khỏi băn khoăn, lo lắng.
Nhiều nhà tuyển dụng từng than phiền: “Sinh viên bằng giỏi nhưng hỏi gì cũng không biết.” Chính nỗi ám ảnh đó khiến không ít bạn trẻ trở nên nhút nhát, ngại va chạm, thậm chí bỏ lỡ cơ hội thực tập ngay từ những năm 2, năm 3. Họ tự hỏi: “Anh chị đã tốt nghiệp còn bị đánh giá chưa đủ, vậy mình – với kiến thức và kỹ năng chưa hoàn thiện – liệu có ai tuyển không?”
Sự thiếu tự tin khiến các bạn luôn đắn đo: “Mình đã đủ tốt để đi làm chưa?” Nhưng thực tế, không một trường đại học nào có thể dạy sinh viên “biết việc” ngay khi ra trường. Hầu hết đều phải tự bơi trong giai đoạn đầu. Và chính những nỗi lo ấy, dù khó gọi tên hết, đã khiến nhiều bạn trẻ dần thu mình lại, chưa đủ dũng khí để bước ra một môi trường mới.
2. Khủng hoảng sau tốt nghiệp của sinh viên mới ra trường
2.1. Áp lực đồng trang lứa
Trong tất cả khủng hoảng thì có lẽ “Áp lực đồng trang lứa (Peer Pressure)” chính là một trong những khủng hoảng lớn nhất của các bạn sinh viên mới ra trường. Hôm trước còn ngồi cùng nhau trên ghế nhà trường, cùng làm bài nhóm chung, cùng học chung một môn học nhưng giờ bạn đã có thu nhập, có công việc mơ ước còn mình thì vẫn đang rải CV từ ngày này sang ngày khác và chỉ biết chờ đợi. Đây chính là “con dao hai lưỡi” trong tâm trí mỗi người. Sự áp lực có thể khiến bạn ganh đua, cố gắng hơn nhưng nó có thể giết chết một con người bởi chính sự tự ti, ganh tị trong họ.
2.2. Kỳ vọng gia đình và nỗi sợ thất nghiệp của sinh viên mới ra trường
Ngày nay, việc học tập và tiếp cận công nghệ, cơ hội việc làm cũng trở nên thuận lợi hơn, kéo theo kỳ vọng từ gia đình ngày càng lớn. Nhiều bậc phụ huynh mong con mình sau khi tốt nghiệp phải có ngay một công việc ổn định, thậm chí ở vị trí khá và mức lương đủ để tự lo cho bản thân. Nhưng để biến những kỳ vọng đó thành hiện thực ngay lập tức là điều rất khó – cũng giống như việc không thể bắt một đứa trẻ vừa tập đi phải chạy ngay.
Trong thời sinh viên, nhiều bạn đã vẽ ra cho mình những kế hoạch đầy hoài bão. Thế nhưng khi bước chân ra đời, câu hỏi lớn lại xuất hiện: “Liệu tương lai mình sẽ đi về đâu?” Khó khăn trong tìm việc, cộng thêm sự hỗ trợ tài chính từ gia đình dần thu hẹp, khiến nhiều sinh viên mới ra trường phải hạ thấp tiêu chuẩn, thậm chí thu mình lại trước xã hội.
2.3. Thiếu tự tin về kỹ năng
Nhiều sinh viên mới ra trường ngần ngại không dám nộp đơn vào những công ty mơ ước. Lý do lớn nhất là họ thiếu tự tin vào chính kỹ năng của mình. Suy nghĩ “phải học thêm, phải có thêm bằng cấp mới đủ khả năng” khiến các bạn trì hoãn cơ hội. Thay vì mạnh dạn thử sức, nhiều bạn chỉ đứng ngoài quan sát và mơ ước về công việc mình thật sự yêu thích.
3. So sánh học tiếp, học chứng chỉ và hay đi làm ngay
Đánh giá ưu nhược điểm
- Ưu điểm: có kinh nghiệm, thu nhập, mở rộng quan hệ.
- Nhược điểm: cạnh tranh cao, dễ thất nghiệp nếu thiếu kỹ năng
- Ưu điểm: bổ sung kỹ năng nhanh, chứng minh năng lực.
- Nhược điểm: dễ rơi vào “sưu tập giấy tờ” nếu chọn sai.
- Học tiếp (thạc sĩ, văn bằng 2)
- Ưu điểm: giá trị học thuật cao, chuyên sâu.
- Nhược điểm: tốn kém, mất thời gian, thiếu kinh nghiệm thực tế.
4. Giải pháp và định hướng cho sinh viên mới ra trường
- Đi làm trước - Học sau: ưu tiên có việc làm để va chạm thực tế, sau 1-2 năm có thể học tiếp để bổ sung kiến thức.
- Học song song: Nếu đủ sức khỏe và tinh thần thì vừa học vừa làm cũng là một lừa chọn tuyệt vời khi vừa có thể có kinh nghiệm và thu nhập, vừa có thể bổ sung những kiến thức và kỹ năng còn thiếu.
- Học tập có chọn học: Học để không tụt lại phía sau, chọn những chứng chỉ có độ uy tín và tính ứng dụng cao, sử dụng lâu dài.
- Cá nhân hóa lộ trình: Biết bản thân cần gì, muốn gì để chuẩn bị ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường.
Đứng trước ngã rẽ cuộc đời, ai cũng có lúc đắn đo, bối rối. Nhưng đây là bước ngoặt quan trong của cuộc đời nên bạn càng phải bình tĩnh để đưa ra quyết định phù hợp. Đừng so sánh hay fomo với bạn bè bởi vì mỗi người có một dự định riêng trong cuộc sống. Hãy dành thời gian để yêu thương bản thân và tìm hiểu nó thực sự muốn gì. Quan trọng nhất là bạn phải biết bạn muốn trở thành ai trong tương lai.
Đọc thêm: 5 Điểm Trừ Lớn Nhất Trong CV
HR1Jobs nghĩ rằng sinh viên mới ra trường không cần phải chọn đúng “đường một chiều”, mà quan trọng là biết mình đang thiếu gì và muốn đi đến đâu. “Đi làm để va chạm – học tập để nâng cấp – kết hợp để bứt phá”.
Tiếng Việt
English